Kira artışı mülk sahibi ve kiracı arasında yapılan sözleşme ve bu konudaki yasal faktörlere göre belirlenir.
Kira artışı mülk sahibi ve kiracı arasında yapılan sözleşme ve bu konudaki yasal faktörlere göre belirlenir. Ayrıca kira artışında yasal düzenlemeler de son derece önemlidir. Aksi beyan edilmediği sürece bir önceki yılın kirası baz alınarak kira artışı gerçekleştirilir. Bunun yanı sıra yılda bir kere kira artışının yapılması gerekir. Fakat bazı dönemlerde belirli bir oranda artış gerçekleştirilmesi gerekebilir. Bunun için yasal düzenlemeler temel kriterler arasında yer alır. Kira artışı hesaplamalarında finansal ve yasal faktörler ön planda tutulmakta olup aynı zamanda sözleşmenin de esas alınması gerekir. Bunun yanı sıra kira artışını sınırlayan yasal düzenlemeler bulunup bulunmadığı da oldukça önemlidir.
Kira Artışları Neye Göre Yapılıyor?
Kira artışında öncelikli olarak her iki tarafın da anlaşma içerisinde olması gerekir. Türk Borçlar Kanunu’ndaki 344. Madde bu konuda net bir yönlendirme yapar. Tarafların anlaşmaları ilgili yasada merkeze alınır. Ayrıca çeşitli finansal ve yasal faktörler de kira artışında belirleyiciler arasında yer alır.
Kira artışı yılda bir kere yapılmakta olup bir önceki yılın kirası baz alınarak artış gerçekleştirilir. Ayrıca TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) de hesaplamalara dahil edilir. Belirlenen hususlar ön planda tutularak hesaplama yapılabilir.
Kira Zam Oranını Belirleyen Faktörler
Kira zam oranını belirleyen çeşitli faktörler mevcuttur. Bu faktörler, özellikle kira oranı hesaplamasında son derece önemlidir. Kira zam oranlarını etkileyen hususlar genel hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir:
- Yıllık enflasyon oranları
- TÜFE
Bu tür hususların yanı sıra yıllık kira sözleşmesinin bittiği aydan bir önceki ay dikkate alınır ve 12 aylık TÜFE hesaplaması yapılır. En fazla TÜFE seviyesinde kira artışı yapılması gerekir. TÜFE seviyesinden çok daha düşük olacak şekilde kira artışı da yapılabilir. Burada önemli olan mülk sahibi ile kiracının arasındaki anlaşmadır.
Kira Artışı Nasıl Hesaplanır?
Kira artışı hesaplamasında çeşitli faktörler ön planda tutulur. Bu faktörler, hesaplama işlemlerinin son derece pratik bir şekilde yapılmasını sağladığı için oldukça önemlidir. TÜFE değerleri, kira artışının hangi oranda yapılacağının belirlenmesinde çok önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle TÜFE değerleri merkeze alınır.
Halihazırda ödenen kira TÜFE oranı ile çarpılır. Ardından çıkan sonuç 100’e bölünerek artış miktarı bir şekilde hesaplanır. Hesaplama yönteminin çok daha net anlaşılabilmesi için bir örnek üzerinden hareket edilmesi mümkündür.
Eğer kiracının ödediği kira 2000 TL, TÜFE ortalaması da %15 ise zam artışının 300 TL olması gerekir. Dolayısıyla kiracı, bir sonraki dönemde 2300 TL kira ödemesi yapacaktır. Kiracının ödediği miktar değişiklik gösterebildiği için belirtilen hesaplamanın titizlikle yapılması son derece önemlidir. Aksi takdirde kira artış oranı yanlış hesaplanabilir. Bu durum, kiracının ödeyeceği ücretin de değişmesine neden olabilir.
Kira Artışını Sınırlayan Düzenlemeler
Kira değer tespiti ve diğer hususlar dikkate alınarak gerçekleştirilen kira artışında çeşitli yasal düzenlemeler, artışı sınırlayabilir. Bu nedenle kira artışı öncesinde yasal düzenlemeler ile ilgili bilgi sahibi olunması oldukça önemlidir. En yapılan düzenleme 11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2023 yılları arasını kapsamakta olup kira sözleşmelerinde %25’ten fazla artış yapılmamasını içermiştir. Dolasıyla kira artışında TÜFE değil de sabit oran dikkate alınmıştır. Fakat bu düzenleme son bulduğundan yine daha önce de belirtilen faktörler ön planda tutularak hesaplama yapılır.
Fakat dönem dönem yasal düzenlemelerle ilgili bilgi edinmek, kira artışında nasıl bir yol izlenmesi gerektiğinin anlaşılmasını sağlar. Bu nedenle kira artışını sınırlayan düzenlemelerin dikkate alınması ve bu konuda yasaların belirlediği hususlar çerçevesinde hareket edilmesi gerekir.
