2023 yılı Eylül ayında parlamentodan geçen “Mais Habitação” yasasıyla birlikte, Portekiz Altın Vize (Golden Visa) Programında köklü değişiklikler gerçekleşti.
Kanunun ilk yürürlüğe girdiği 2012 yılından itibaren, 280.000 Euro tutarında gayrimenkul yatırımı ile oturum izni almak mümkünken, 2020 yılından sonra yapılan değişikliklerle, programa kısıtlamalar getirilmiş ve ülkenin Porto, Lizbon gibi büyük şehirleri bu programın dışına çıkartılarak, kırsal alanlarda bulunan 30 yıldan eski yapıların onarılması şartıyla minimum 350.000 Euro tutarında yatırım şartı veya 500.000 Euro tutarında gayrimenkul (nüfus yoğunluğunun düşük olduğu bölgelerde 400.000 Euro tutarında) yatırım şartı aranır hale gelmişti.
Esasında, program çok daha kapsamlı yatırım opsiyonları sunmasına karşın, genel olarak doğrudan gayrimenkul yatırımlarıyla anılıyordu, ancak 2023 yılında yapılan yasal düzenlemeler ile birlikte gayrimenkul seçeneğinin rafa kalktığını görüyoruz.
Portekiz İstatistik Ofisi’nin verilerine göre, Ekim 2012 ile Temmuz 2023 arasında, Portekiz toplamda 12,497 Altın Vize izni vermiş olup, bunun 5,366’sı Çin’den, 1,221’i Brezilya’dan, 729’u Amerika Birleşik Devletleri’nden, 584’ü Türkiye’den ve 534’ü Güney Afrika’dan gelen yatırımcılardan meydana gelmektedir. Programın başlangıcından bu yana, toplamda Portekiz ekonomisine yaklaşık 7.2 milyar Euro tutarında yatırım kazandırmıştır.
Temmuz 2023 itibariyle, program başlangıcından bu yana 12,497 yatırımcı vizesi vermekle kalmamış, aynı zamanda 20,169 ek aile üyesine de fayda sağlamıştır.
Ancak son yıllarda, Lizbon başta olmak üzere büyük şehirlerde barınma sorunun tırmanması, konut kiralarının hızlı biçimde yükselişi, öğrenciler başta olmak üzere tüm kesimlerin barınma sorunuyla karşılaşması, ailelerin ortalama gelirinin ev kiralarını karşılamaya yetmemesi gibi etkenlerin sonucu olarak, altın vize programı büyük toplumsal tepkilere ve hatta gösterilere yol açmaya başlamıştı. Kamuoyunun gösterdiği büyük tepkilerin ardından, 2023 yılının ilk aylarından itibaren bu uygulama durduruldu ve Ekim ayında yürürlüğe giren “Mais Habitação” yasasıyla birlikte köklü değişiklikler yapıldı. Öte yandan, ülke içinde oluşan barınma sorunu odaklı toplumsal tepkilerin yanı sıra, Avrupa Birliği’nin de kara para aklamaya karşı yürütülen mücadele politikalarının sonucunda altın vize programının kaldırılması yönündeki istekleri de bu gelişmede etkili oldu.
Mevcut Yasal Düzenleme Neler Getiriyor?
- Gerçekleştirilecek yatırımla, en az 10 kişilik istihdam yaratılması
- Ulusal bilimsel ve teknolojik sistem içinde yer alan kamu veya özel bilimsel kurumlar tarafından gerçekleştirilen araştırma faaliyetleri için minimum 500.000 Euro tutarında yatırım gerçekleştirilmesi
- Ulusal kültürel mirasın sanatsal üretimi, restorasyonu ve bakımını desteklemek amacıyla kamu enstitüleri ve merkezi veya periferik doğrudan idare hizmetleri, kamu iş sektöründeki kurumlar, kamu vakıfları, kamu yararına sahip özel vakıflar, belediye birlikleri, yerel iş sektöründeki kurumlar, belediye birleşim kuruluşları ve kamu kültür dernekleri aracılığıyla gerçekleştirilecek minimum 250.000 Euro tutarındaki yatırımlar
- Portekiz yasalarına göre oluşturulan yatırım fonlarına (gayrimenkul yatırımı niteliğinde olmayan kolektif yatırım kuruluşları) veya şirketlerin finansmanına odaklanan risk sermayesi fonlarına eşit veya daha fazla miktarda, yatırımın yapıldığı tarihte en az beş yıl ve yatırımın değerinin en az %60’ının ülke sınırlarında bulunan ticari şirketlerde minimum 500.000 Euro tutarında yatırım yapılması şartıyla
- Ülke sınırlarında bulunan bir ticaret şirketinin kurulması amacıyla veya mevcut bir ticaret şirketinin sermayesinin beş kalıcı iş yeri yaratmak veya var olan beş kalıcı iş yerini korumak amacıyla artırılması amacıyla yapılacak minimum 500.000 Euro tutarında yatırım gerçekleştirilmesi
Buna karşılık, artık şu yollarla yatırım yapmak mümkün olmayacaktır:
- 1,5 milyon avro veya daha fazla sermaye transferleri;
- Değeri 500.000 avro veya daha fazla olan gayrimenkul edinimi;
- İnşası en az 30 yıl önce tamamlanan veya kentsel rehabilite alanında bulunan ve edinilen gayrimenkulün toplam değeri eşit veya daha fazla olan 350.000 avro veya daha fazla tutarda restorasyon çalışmalarının yapılması.
Ayrıca, şu huşuları da belirtmekte fayda bulunuyor:
- Yeni yasa geriye dönük bir etkiye sahip olmayacak.
- Gayrimenkul yatırımlarıyla doğrudan veya dolaylı olarak ilişkili Portekiz fonları artık altın vize (Golden Visa) yatırım amaçları için uygun olmayacak
- Bu yasal değişiklik, mevcut yasal düzen kapsamında verilmiş yatırım faaliyeti ikamet izinlerinin yenilenmesini olumsuz etkilemeyecek
- Yeni yasa ayrıca aile birleşimi için verilen veya yenilenen ikamet izinleri için başvuruları da etkilemeyecek
Şirketimiz SPK, BDDK ve RICS tarafından yetkilendirilmiş olup, Türkiye’deki 10 şubemizin yanı sıra, Hollanda’nın Amsterdam şehrinde bulunan şubemizle, 2005 yılından bu yana yurt içinde ve yurtdışında gayrimenkul, makine, ekipman tesis değerlemesi, fizibilite, etkin kullanım analizi, pazar araştırması, lokasyon analizi, gayrimenkul yönetimi gibi konularda danışmanlık hizmeti vermekteyiz.
Portekiz’de de alanında uzman yerel iş ortaklarımızla gayrimenkul yönetimi alanında hizmet sunmaktayız. Daha fazla bilgi için Avrupa Bölge Müdürümüz Cem Kurt ile ckurt@dengedegerleme.com adresinden irtibata geçebilirsiniz.
