Şirket birleşme, iki ya da daha fazla firmanın hukuki ve ekonomik varlıklarını bir araya getirerek tek bir çatı altında faaliyet göstermesi sürecidir. Birleşme sürecinin başarılı bir şekilde tamamlanabilmesi için her iki firma ortaklarının hak ve menfaatlerinin korunması büyük önem taşır. Şirket birleşme sürecinde dikkat edilmesi gereken başlıca konulardan biri, ortaklık paylarının değişim oranlarının doğru bir şekilde belirlenmesidir. Bu süreçte devrolunan işletmenin ortaklarına verilen payların gerçek değerlerinin onda birini aşmaması koşuluyla denkleştirme ödeme yapılması mümkündür.
Birleşme Türleri
Türk Ticaret Kanunu’na göre firmaların devralma ve yeni kuruluş şeklinde birleşmeleri mümkündür. Devralma şeklinde birleşme, bir şirketin başka bir firmayı satın alma sürecini ifade eder. Satın alan firma, hedef işletmenin hisselerini ya da varlıklarını devralır. İşlem sonucunda hedef firma, tüzel kişiliğini kaybederek alıcı işletmenin bir parçası haline gelir. Bunun yanı sıra yeni kuruluş şeklinde birleşme, iki ya da daha fazla firmanın tüzel kişiliklerini sona erdirerek yeni bir şirket kurmaları sürecidir.
Yeni kuruluş şeklinde birleşmeler, eşit büyüklükteki ve benzer pazar gücüne sahip firmalar arasında gerçekleşir. Bir araya gelen firmalar, varlıklarını ve yükümlülüklerini yeni kurulan işletmeye devrettikleri için önceki tüzel kişilikleri sona erer.
Birleşebilecek Şirket Türleri
Yasalara göre bir şirketin dilediği bir firmayla birleşmesi mümkün değildir. İşletmeler, ancak aynı faaliyet alanına girdiği bir şirketle bir araya gelebilir. Aşağıda, birleşebilecek firmalara dair bazı bilgilere yer verilmiştir:
- Sermaye işletmeleri; sermaye firmalarıyla, kooperatiflerle ve devralan olmaları koşulunda kolektif ya da komandit şirketlerle birleşebilirler.
- Şahıs firmaları; şahıs şirketleriyle, devrolunan işletme olmak şartıyla sermaye şirketleriyle ve yine devrolunan firma olmaları koşuluyla kooperatiflerle birleşme hakkına sahiptirler.
- Kooperatifler; kooperatiflerle, sermaye firmalarıyla ve devralan mercii olmaları koşuluyla şahıs işletmeleriyle birleşebilirler.
Yukarıda yer alan birleşme türlerinin haricinde herhangi bir ortaklığın olması söz konusu değildir.
Ortakların Hakları ve Payların Değişimi
Firma birleşmeleri sürecinde ortakların hakları ve payların değişimi hem hukuki hem de mali açıdan büyük bir önem taşır. Birleşme işlemleri sırasında devrolunan işletmenin ortakları, mevcut ortaklık paylarını ve haklarını koruyacak şekilde devralan şirketin payları üzerinde istemde bulunma hakkına sahiptir. İstem hakkı, birleşmeye dahil olan işletmelerin tüm varlıklarının değeri, oy haklarının dağılımı ve diğer kritik noktalar göz önüne alınarak hesaplanır. Birleşme sürecinde ortaklık paylarının değişim oranları belirlenirken devrolunan firmanın ortaklarına tahsis edilen payların gerçek değerlerinin onda birini aşmamak kaydıyla bir denkleştirme ödemesinin yapılması mümkündür.
Devrolunan işletmenin oydan yoksun paylarına sahip olan ortaklarına, aynı eder oydan yoksun veya oy hakkına eşit paylar verilir. Bu sayede ortakların sahip oldukları hakların korunması ve değerlerinin muhafaza edilmesi sağlanır. Ayrıca devrolunan firmaya mevcut bulunan paylara bağlı imtiyaz hakları, devralan firmada eş değerde haklar ya da uygun bir karşılıkla karşılanır.
Birleşme Sözleşmesi
Birleşme sözleşmesi, her iki tarafın haklarının yasalar karşısında güvence altına almasına olanak tanır. Birleşmeye dahil olan şirketlerin yönetim kadrosu, sürece ilişkin detaylı bir rapor hazırlar. Rapor, şirketlerin ayrı veya ortaklaşa hazırlayabileceği bir dokümandır.
Yeni kuruluş aracılığıyla meydana gelen birleşmelerde rapora yeni şirketin sözleşmesinin de eklenmesi gerekir. Bunun yanı sıra birleşme sözleşmesi, yazılı bir şekilde düzenlenir. Sözleşme metni, birleşmeye katılan firmaların yönetim organları tarafından imzalanır ve ardından her iki firmanın genel kurulları tarafından onaylanır.
Birleşme Sözleşmesinde Bulunması Gereken Unsurlar: Şirket Birleşme ve Satın Alma (M&A) Danışmanlık Faaliyetleri
Birleşme sözleşmesinde bulunması gereken unsurlar, şirket birleşme faaliyetlerinin hukuki açıdan güvence altına almasına destek olur. İlk olarak birleşmeye katılan firmaların ticaret unvanları, hukuki türleri ve merkezleri belirtilmelidir. Eğer birleşme yeni bir kuruluş yoluyla gerçekleştiriliyorsa firmanın türü, ticaret unvanı ve merkezi de açıkça tanımlanmalıdır. İkinci olarak şirket paylarının değişim oranı ve öngörülmüşse denkleştirme tutarı net bir şekilde ifade edilmelidir. Ayrıca devrolunan işletmenin ortaklarının devralan firmadaki paylarına ve haklarına ilişkin açıklamalar da detaylandırılmalıdır.
Ortaklar için önem arz eden hukuki ve mali konular konusunda uzmanlardan destek alınması, sürecin hatasız bir şekilde gerçekleşmesine olanak tanır. Bu bağlamda yatırım danışmanlığı hizmetleri, ilgili süreçte şirketlerin doğru kararlar almasına yardımcı olarak birleşmenin başarılı bir şekilde tamamlanmasını sağlar. Devralan şirketin, imtiyazlı ve oydan yoksun pay sahipleriyle intifa senedi olanlara tanıdığı hakların da sözleşmede yer alması zorunludur. İlgili unsurlar, birleşme sürecinin adil bir şekilde yürütülmesini garanti altına alır.
